Terracotta potten tijdens de wintermaanden

De term “vorstvrij” bij terracotta bloempotten en kruiken die buiten overwinteren is een betrekkelijk iets. Wanneer water bevriest tot ijs heeft het meer volume nodig. Dit proces gaat gepaard met flinke krachten. Water “gevangen” onderin een terracotta plantenbak kan zo de bodem er uit doen laten vallen. Ook kan water in de poriën van het aardewerk bij vorst het aardewerk beschadigen: de pot schilfert. Onbewerkte terracotta producten kennen in dit opzicht verschillende kwaliteitsniveaus, o.a. afhankelijk van de gebruikte grondstoffen, het productieproces evenals de oventemperatuur. Vakkundig handgemaakte terracotta bloempotten uit Impruneta gemaakt van hoogwaardige klei zijn het best bestand tegen vorst tot  -25°C. Ook de zwaarte van de pot speelt uiteraard een rol: dikke potten en vazen kunnen meer hebben dan dunnere exemplaren.

Men kan terracotta impregneren, hierbij worden de poriën dichtgemaakt. U moet zich echter realiseren dat hiermee een belangrijk aspect van de bloempot verloren gaat: de relatieve porositeit van het aardewerk met het voordeel dat planten vrijwel niet “overbewatert” kunnen worden. De kans op ziekten, schimmelvorming en wortelrot neemt toe. Indien u er toch voor kiest om de terracotta pot te impregneren dan dient u zowel de binnen- als de buitenzijde van de pot te behandelen.

U kunt terracotta bloempotten ook beschermen door ze aan de binnenzijde te bekleden met noppenfolie. In mindere mate geldt hier echter hetzelfde als bij impregneren. Toch biedt deze procedure wel op meerdere fronten bescherming:

• Wanneer de potgrond uitzet door vorst, vangt het folie dit op.
• Het vormt een isolerende laag, waardoor de plantwortels beschermd worden.
• Vocht kan niet/minder vanuit de potgrond in de potwand trekken. Zeker wanneer de potten niet op pootjes staan vermindert dit de kans op barsten aanzienlijk.
• Let er op dat u het drainagegat wel vrijhoudt!

 10 Tips voor lange levensduur van terracotta bloempotten en kruiken tijdens de winter.

1. Verwijder waterresten uit lege terracotta potten bij temperaturen onder + 3°C. Let op dat de pot zich niet opnieuw met regenwater vult.

2. Bij met aarde gevulde potten dient u te zorgen voor een vrij doorgankelijk drainagegat (waak voor o.a. verstopping door wortels van de plant).

3. Bij potten/kruiken zonder drainagegat raden wij u aan hetzij een of meerdere gaten in de bodem te boren, indien dit niet mogelijk is dient u drainagegaten aan de onder-zijkant te boren. Hierbij een gewone boormachine gebruiken (geen klopboormachine), een widia-boor (steenboor) met doorsnede van ca. 20 mm.

4. Ook bij overpotten, schotels etc. verzekert u zich er van dat er zich geen waterresten in bevinden. Om te vermijden dat ze zich weer vullen met regenwater kunt u deze afdekken met een (terracotta) deksel.

5. Zet (gevulde) potten niet rechtstreeks op de grond. Gebruik pootjes of eenvoudige houten klosjes om de bodem (en het bodemgat) vrij te houden. Een muggengaas in de bodem van de bloempot voorkomt dat aarde meespoelt met het drainagewater.                                 

6. Vergewist u zich ervan dat uw terracotta producten geen barsten of scheuren bevatten waarin water kan lopen hetgeen vervolgens weer kan bevriezen. Indien dit wel het geval is dient u de producten extra te beschermen tegen regen en koude. Eventueel dekt u de terracotta bloembakken af met een waterdichte doek/(noppen)folie. Om de levensduur van een defecte terracotta pot te verlengen kan men twee gaten boren aan weerszijden van de barst waardoor een verstevigingsdraad gespannen kan worden. Ook het afdichten van de scheur (aan twee zijden) is aan te bevelen.                                                                        

7. Zet de terracotta plantenbakken voor de vorstperiode op beschutte plaatsen, tegen een droge huismuur of onder een afdakje, zoveel mogelijk uit de wind en dicht tegen elkaar aan. Vul de tussenliggende ruimten met riet of stro, omwikkel het geheel met noppenfolie. Zet aardewerk bloempotten met bladhoudende planten niet op het oosten. Een felle ochtendzon in de winter kan het blad aanzetten tot verdamping, terwijl de wortels geen vocht kunnen opnemen.

8. Let er op dat uw terracotta potten niet te lang in de sneeuw staan, ook niet bij “ gedeeltelijk insneeuwen”. In geval van sneeuw dient u de bodem van de pot vrij te houden van de grond en sneeuw rondom de pot te verwijderen. Voortdurend contact met ijs en sneeuw kan schade veroorzaken.

9. Bij het verplaatsen van bevroren terracotta producten moet men zeer voorzichtig te werk gaan, de pot kan immers aan de grond vastgevroren zijn. Gebruik a.u.b. nooit kokend water of strooizout om het dooiproces te bespoedigen.

10. De meest veilige aanpak is en blijft het binnenzetten van het aardewerk alvorens de vorst intreedt. Voor de plant geldt dit des temeer. Het temperatuurverschil mag echter niet te groot zijn, begin dus tijdig. Anderzijds is het ook geen schande om bijvoorbeeld na 10 jaar een gebarsten pot te vervangen door een nieuwe!